Koyunlular Ailesi 1940 yılının haziran ayında 2. Dünya Savaşının başında Almanya’nın Bulgaristan’a saldırması üzerine turist vizesi ile Türkiye’ye göç etmiştir. Ailenin başı olan İsmail Koyunlular 1916 da Kuzeybatı Bulgaristan’ın Tuna kıyısında bulunan ve önemli bir liman kasabası olan Lom’da hayata gelmiştir. Yaşadığı Lom kasabasında hayatını “Fıçıcılık” yaparak sağlamaktadır.
İsmail Koyunlular Türkiye’ye göç ederken eşi, 2 oğlu ve anne babasını da yanında getirmiştir. Bursa’da bulunan akrabalarının yanına gelen aile Kocanaip Mahallesi Dere Sokaktaki bir eve yerleşmiş ve çocukları günümüzde de (2021 yılında) bu evde yaşamaya devam etmektedir.
İsmail Koyunlular Bursa’ya ilk olarak esas mesleği olan fıçıcılık sanatını devam ettirmek için Sümerbank’ın karşısında bir dükkân tutmuş ve fıçı yapıp satmaya başlamıştır. Bu süreçte ağırlıkla zeytin fıçısı imalatı yapılmaktadır. Bu fıçılar 500 lt ile 5000 lt arasında farklı büyüklüklerde imal edilmekte idi. 1942 yıllarının başında zeytin depolama işlemlerinde beton havuz kullanımı artmaya başladı ve İsmail Koyunlular işlerin azalması ile ek iş olarak ne yapılabilir diye düşünerek; göçmen olması ve elinde fıçılarında bulunması nedeni ile “Şarapcılık” üretimine de karar vererek hem fıçıcılık hem de şarapçılık faaliyetlerine başladı.
İlk şaraphanesini Mudanya’da “Girit Mahallesinde” Rumlardan kalan eski bir evin altında kurdu. Burada kendi fıçılarında yılda 8-10 ton açık şarap üretiyordu. Ürettiği şarapları 20-50 lt lik yine küçük fıçılar ile at arabasında Bursa’ya getirerek açık şarap satan meyhanelere veriyordu.
Şarap üretimi ve fıçıcılık işleri devam ederken 1948 yılında İsmail Koyunlular, Tirilye’de bulunan dönemin önemli sanayicilerinden Lofçalılar tarafından Tirilye’ye taşınması teklif edilmiştir. Bunun nedeni İsmail Bey fıçıcı olarak Lofçalıların Zeytinyağ ve sabun fabrikasındaki ahşap fıçı ve benzer depolarının imalat ve bakımlarını da yapıyor olmasıdır. Ayrıca o tarihte Lofçalılar çok sayıda üzüm bağlarına sahipti ve İsmail Koyunlular’ın ayrıca şarapçılık yapması nedeni ile üzümlerinin de değerlendirilmesini istemeleri öne çıkmaktadır. İsmail Koyunlular 1951 yılına kadar Tirilye’de hem açık şarap üretimine (yılda 8-10 ton) hem de fıçıcılık mesleğine devam etti. Ürettiği şarapları at arabası ile Bursa’ya getiriyorlardı.
Bu dönemde Bursa’da 25 şe yakın şarap üretimi yapan ve satan firma bulunmaktaydı. Bu üreticilerin pek çoğu açık şarap imalatı yapıyordu. Ürettikleri şarapları kendi meyhanelerinde veya diğer meyhanelere satıyorlardı. Ö dönemde şişeli şarap yapan firma sayısı çok azdı. Öne çıkan isimler ise;
- Tek Bacak Ahmet: Şarap üretimini Reyhan’da bulunan İnci Sinemasının karşısındaki dükkanında yapıyordu. Ürettiği malları Heykel’de bulunan bayii dükkanında satıyordu.
- Yahudi Kardeşler Mişon ve Yuda: Şarap üretimini Sırameşeler’de bulunan tesislerinde yapıyorlardı. İlerleyen yıllarda Beşevler’e taşındılar. Ürettikleri şarapları Altıparmak–Yahudilik’te bulunan Meyhaneleri ike Bursa’daki diğer meyhane ve bayilere satıyorlardı. 1980 li yıllarda Yudo vefat ettikten sonra kardeşi Mişon ABD göç etti ve Bursa’da ki son Yahudi Şaraphanesi de kapanmış oldu. Farklı etiket isimleri ile şişeli şarap satarlardı. Öne çıkan etiket ismi “Yeşil Bursa Şarabı” idi.
- Köfteci Salih: Çancılar’da köftecilik yapan Salih Usta dükkanında kendi yaptığı şarapları satıyordu. Bursa’da 1980’li yılların ortasına kadar köfte ve şarap öğlen yemeklerinde esnaf lokantası olarak hizmet veren köfteciler çok tercih görüyordu. (örnek Zafer’de Üç Köfte–İtfaiye karşısında Çokran Plak üstünde Köfteci İbrahim vb.)
- Yukarıda da belirtildiği gibi 1950’li yıllarda şarap imalatçıların çoğu açık şarap imalatı yapıyordu. Bu şarapçıların çoğunluğu ise Misi Köy’de bulunmakta idi. Burada öne çıkan şarapçılar Ömer ve Tevfik Bey’lerdir.
İsmail Koyunlular 1950 yılında Mudanya–Çağrışan Köyünde günümüzde eski Mudanya Yolu üzerinde, Nilüfer Şarapları isminin tescilini de alarak şişeli ve açık şarap üretimini modern bir tesis kurarak hayata geçirmek için Erginler Mevkii olarak anılan yerde 2 dönüm bir alanı satın aldı. Burada modern bir şaraphanenin ilk temelleri atılmıştır. Ayrıca burada hem şişeli ve açık şarap üretimi hem de fıçıcılık mesleği icra ediliyordu. Burada üretim 10 000 litrelik beton havuzlarda yapıyor ve şaraplar 500 lt ile 3000 lt arasında değişen fıçılarda olgunlaştırılarak satışa hazır hale getiriliyordu. Bu dönemde İsmail Koyunlular’a 18 ve 16 yaşlarında olan İbrahim ve İsmet Koyunlular isimli çocukları da yardım ediyordu.
Ayrıca fabrika alanında fıçı imalatı çalışmaları da devam etmekteydi. 1950 yıllarda İsmail Koyunlular, Meysu Fabrikasının Avrupa’ya meyve suyu ihracatı için kullandığı ahşap fıçıların da imalatını yapmaktaydı.
1950 yılında üretime başlayan ve adını Bursa’nın simgelerinden biri olan Nilüfer çayından alan Nilüfer Şarap İmalathanesinde şarap üretimi dışında ayrıca, Likör – Vermut – Şampanya ve Sirke imalatı da yapılmaktaydı. Aşağıda o dönemde üretilen ürünlerin etiketlerinden örnekler görülmektedir.
İsmail Koyunlular ve oğulları tarafından yılda 200 -250 ton arasında üretimi yapılan şarap ürünleri ağırlıkla Bursa kent merkezinde pazarlanmakta idi. 1950 ve 1970 li yılların sonuna kadar olan süreçte müşterilerinin dağılımı ise Bursa’da meyhane kültürünün gelişim gösterdiği;
Altıparmak’ta Yahudilik sokağı. Günümüzde Arap Şükrü Sokağı olarak anılan bu sokakta çok sayıda “bardakçı” olarak tabir edilen açık şarap meyhaneleri yer almaktaydı. Ayrıca Misi’de üretim yapan açık şarapçılarında meyhaneleri ağırlıkla burada bulunurdu. Bursa’nın meyhane kültürünün önemli bir noktası idi. Bu bölge daha çok alt gelir grubunun gittiği bir alandı.
Kayhan Bölgesinde yer alan meyhaneler ve bayiler.
Cumhuriyet caddesinde zafer bölgesi veitfaiyenin karşısında yer alan köfteci ve meyhaneler. (Üç Köfte gibi)
MustafaKemalpaşa İlçesinin öne çıkan meyhanelerinden “Yassıada Cemal Abinin Meyhanesi”
Mudanya – Gemlik – Karacabey – İznik gibi ilçelerinde yer alan meyhane ve bayiler.
Eskişehir – Balıkesir (Susurluk – Ayvalık İlçeleri)
Nilüfer Şaraplarının ağırlıkla satış yaptığı yerlerdir. 24 Ocak 1981 yılında İsmail Koyunlular şaraphane de geçirdiği bir kalp krizi sonucu aramızdan ayrıldı. Daha sonra işletme İbrahim ve İsmet Koyunlular olarak iki kardeş tarafından faaliyetine devam etti. 1980 yılların ortasında açık şarap satış işlemi gelişen günün koşulları ve bira üretiminin yaygınlaşması sonucunda yavaş yavaş tedavülden kalktı. Sadece şişeli olarak şarap üretimi ve satışı devam etti 1993 yılının Mart ayında küçük kardeş İsmet Koyunlular’da bir kaza sonucu vefat etti. İbrahim Koyunlular tek başına üretime devam etti. Bu süreçte ülkemizde şarap üretimi ile ilgili yasal düzenlemeler ve aşırı yükseltilen ön ödemeli vergiler nedeni ile şarapçılık sektöründe bir dar boğaz 1990 yıllarda hızla oluştu. Bu dönemde şarap üretim ve satımı azaldı ve ağırlıkla pavyon ve gazinolara dönük suni gazlı şampanya üretimi Nilüfer şaraphanesinde devam etti. Şarap üretimi yılda 30 tonlara kadar düştü.
Ekonomik anlamda yaşanan sıkıntılar, yasal prosedürlerin küçük aile işletmelerine getirdiği ek maliyetler ve şarap sektöründe sıra şarap dediğimiz şarap türüne olan talebin daralması nedeni 2000 yılında (kapandığı tarihte Bursa’da tek etiketli şarap yapan firması) İbrahim Koyunlular işletmesini kapatmak zorunda kalmıştır.
Günümüzde İbrahim Koyunlular yaşamına devam etmektedir. Bulgaristan’dan göç ettikleri 1940 yılından beri oturdukları Kocanaip mahallesi Dere Sokaktaki evinde oğulları Hasan ve Hakan Koyunlular’ın aile geleneğini sürdürmek adına yılda 150-200 lt olarak imalata devam ettikleri şarapçılığın ince noktalarını öğretmeye devam etmektedir.
1980 ve 1990 yıllarda üretilen Nilüfer ve Mutlu Şaraplarında kullanılan etiketler.
1980 ve 1990 yıllarda üretilen Kalite Şarap Markalarında kullanılan etiketler.
